Nieuwsbrief Arbeid & Recht april 2022

Wetgeving

• Wet implementatie EU-richtlijn transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden

Mededelingen

• Ontwikkeling lonen
• Verhoging onbelaste kilometervergoeding mogelijk vervroegd naar 2023

Jurisprudentie

• Tien minuten voor voorbereidende werkzaamheden voor aanvang dienst aangemerkt als arbeidstijd 

Wetgeving
Wet implementatie EU-richtlijn transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden
De voorgestelde wetswijzigingen vloeien voort uit de Richtlijn (EU) 2019/1152 van het Europees Parlement en de Raad van 20 juni 2019 betreffende transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden in de Europese Unie. Met de richtlijn moeten transparantere en beter voorspelbare arbeidsvoorwaarden van EU-werknemers worden bevorderd. In de richtlijn staan de minimumrechten die iedere werknemer in de Europese Unie moet hebben. De regels betreffen:

• informatieverstrekking aan werknemers
• minimumvereisten voor de arbeidsovereenkomst
• minimumvereisten voor oproepovereenkomsten
• minimumeisen voor de proeftijd
• mogelijkheden om meerder banen te hebben
• overgang naar andere vormen van werk
• de bekostiging van opleidingen
• maatregelen ter bescherming van werknemers

Per 1 augustus 2022 moet de Richtlijn transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden in het Nederlandse arbeidsrecht ingevoerd zijn. Een deel van de maatregelen uit de richtlijn geldt al. Een aantal maatregelen moet nog worden ingevoerd en dat gebeurt met het wetsvoorstel Wet implementatie EU-richtlijn transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden. Het wetsvoorstel wordt nu behandeld door de Eerste Kamer. De Eerste Kamercommissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid bespreekt op 10 mei 2022 de procedure.

Welke gevolgen heeft de Richtlijn en komende wetgeving voor u als werkgever?

• De informatieplicht van de werkgever wordt uitgebreid waardoor in bepaalde gevallen de arbeidsovereenkomst voor nieuwe werknemers moeten worden aangepast (tenzij de informatie al wordt opgenomen in de cao). 
• Bestaande modelarbeidsovereenkomsten moeten conform de nieuwe wetgeving worden aangepast in verband met de nieuwe regels rond scholing en nevenwerk. 
  -    In collectieve arbeidsovereenkomsten zal in sommige gevallen een wijziging worden opgenomen ten aanzien van verplichte opleidingen en de hieraan verbonden kosten.
  -    En ook de bedingen over nevenwerkzaamheden moeten in overeenstemming worden gebracht met de wijzigingen. Een beding dat de werknemer (zonder objectieve rechtvaardiging) beperkingen oplegt om ook voor anderen arbeid te verrichten (buiten werktijd) is straks nietig. 
• Werknemers kunnen straks na 26 weken verzoeken om een vorm van arbeid met meer voorspelbare en zekere arbeidsvoorwaarden. Werkgevers moeten op HR gebied e.e.a. wijzigen en werknemers hierover informeren. 

Mededelingen
Ontwikkeling lonen
Cao-loonstijging Q1 2,4 procent over alle sectoren
In het eerste kwartaal van 2022 waren de cao-lonen 2,4 procent hoger dan een jaar eerder. De stijging is groter dan in 2021. Wel bleef de cao-loonontwikkeling ver achter bij de ontwikkeling van de consumentenprijzen. Deze waren in het eerste kwartaal 7,4 procent hoger dan een jaar eerder. In de bedrijfstak vervoer en opslag stegen de lonen het meest, in de horeca, het onderwijs en de energievoorziening het minst. Dit meldt het CBS op grond van nieuwe cijfers. In het eerste kwartaal van 2022 stegen de lonen het minst bij de sector overheid, namelijk met 0,8 procent. Dit hangt samen met eerder gemaakte loonafspraken. In de sector gesubsidieerde instellingen en de sector particuliere bedrijven namen de lonen toe met respectievelijk 3,3 en 2,6 procent. In het eerste kwartaal van 2021 behoorde de sector overheid nog bij de sectoren met de hoogste loonstijging (2,7 procent).De lonen in de MITT zijn per 1 januari 2022 verhoogd met 3%, 0,4% meer dan het gemiddelde. 

In onderstaande grafiek staat de ontwikkeling van de CAO-lonen per uur incl. bijzondere beloningen voor de textiel-, kleding- en leerindustrieën weergegeven. Met een index van 120,5 in maart 2022 ten opzichte van het gemiddelde van 2010 (100), blijft de ontwikkeling van de MITT CAO net wat onder het totaal van alle CAO’s in de particuliere sectoren, waar de index in maart 2022 op 122,8 uitkomt. Voor alle industriële sectoren samen staat de index zelfs op 127,4. De totale groothandel komt uit op 121,8, de totale detailhandel excl. auto’s op 120,1. (CBS)

 

Cao-loonstijging blijft ver achter bij de stijging van de consumentenprijzen
De consumentenprijzen zijn in het vierde kwartaal van 2021 en het eerste kwartaal van 2022 relatief sterk gestegen. De stijging van de consumentenprijsindex (cpi) met 7,4 procent in het eerste kwartaal was de sterkste in 45 jaar. De cao-loonstijging is 5 procentpunt lager dan de stijging van de consumentenprijzen. In de beschikbare (jaar)cijfers van de cpi en cao-lonen terug tot 1973 is het niet voorgekomen dat de ontwikkeling  van de cao-lonen zover achter bleef bij de inflatie. De cao-lonen kunnen abrupte prijsstijgingen doorgaans niet direct volgen omdat de loonontwikkelingen deels het resultaat zijn van eerder afgesloten cao’s. 

Ontwikkeling contractuele loonkosten 
In het eerste kwartaal van 2022 ligt de stijging van de contractuele loonkosten (cao-lonen en werkgeverspremies) met 2,3 procent net iets onder die van de cao-lonen. Dit komt onder andere doordat de werkgeverspremie voor de ziektekosten met ingang van 2022 gedaald is naar 6,75 procent. Ten opzichte van de tweede helft van 2021 is het verschil van de ontwikkeling in de contractuele loonkosten met die van de cao-lonen kleiner geworden. Dit komt voornamelijk doordat de tijdelijke verlaging van de WW-premie met ingang van 1 augustus 2021, in januari 2022 weer is stopgezet. Bronnen: CBS en Statline.

Verhoging onbelaste kilometervergoeding mogelijk vervroegd naar 2023
Op aandringen van de Tweede Kamer wordt mogelijk al in 2023 de onbelaste kilometervergoeding verhoogd; dat zou aanvankelijk pas in 2024 gebeuren. Een motie hiertoe is begin april in de Tweede Kamer aangenomen. Al jaren is het bedrag dat een bedrijf belastingvrij aan reiskosten mag betalen: € 0,19 per kilometer. Pas in 2024 zou dat bedrag verhoogd worden naar €0,23. 

In diverse sectoren (distributiecentra, horeca, catering en pakketbezorging) vergoeden helemaal niets of slechts 6 cent per kilometer. 
Mede vanwege de krappe arbeidsmarkt adviseert ook werkgeversvereniging AWVN organisaties mee te denken om vervolgens een eenmalige uitkering aan werknemer te betalen of de kilometervergoeding te verhogen. Een bedrag hoger dan de belastingvrije 19 cent wordt belast. Dat maakt de vergoeding fiscaal minder aantrekkelijk en administratief bewerkelijk. 

Jurisprudentie
Tien minuten voor voorbereidende werkzaamheden voor aanvang dienst aangemerkt als arbeidstijd
ECLI:NL:RBDHA:2021:16078
Voordat de werknemer met zijn dienst kan beginnen moet hij voorbereidende werkzaamheden verrichten. Van de werkgever moet hij hiervoor tien minuten voor aanvang van zijn dienst aanwezig zijn. De werknemer meent dan ook dat de werkgever deze tien minuten moet uitbetalen. De kantonrechter oordeelt dat sprake is van tijd waarin instructies van de werkgever gelden. De tien minuten die nodig zijn om de voorbereidende werkzaamheden uit te voeren, moeten daarom worden aangemerkt als arbeidstijd. De kantonrechter wijst de loonvordering toe. 

Oordeel kantonrechter 
Vaststaat dat de werknemer voorafgaand aan het opnemen of starten van zijn werkzaamheden tien handelingen moet uitvoeren. De programma’s moeten allemaal klaar staan om aan de slag te kunnen gaan. De kantonrechter stelt vast dat tien minuten eerder aanwezig zijn in de instructies zijn opgenomen. De tien minuten regel is dus geen vrijblijvend advies. Het gaat om een verplichting van de werknemer. De conclusie van de kantonrechter is dan dat de tijd die nodig is om in de tien programma’s in te loggen, is aan te merken als arbeidstijd. Het gaat immers om tijd waarin instructies van de werkgever gelden, te weten het opstarten van alle programma’s die voor het uitvoeren van het werk nodig zijn. Het gaat dus om voorbereidende werkzaamheden die nodig zijn om de (telefoon)werkzaamheden uit te kunnen voeren.