2022 in cijfers: Omzetten stijgen door hogere kosten en hogere prijzen

De detailhandel heeft in december 2022 11 procent meer omgezet dan in december 2021, meldt het CBS. De omzet van de non-foodwinkels groeide in december 2022 met 21,5 procent. Het volume (de afzet in volume) was 11,1 procent hoger dan een jaar eerder. Op 19 december 2021 werd opnieuw een strenge lockdown ingesteld zodat veel non-foodwinkels hun deuren moesten sluiten. Winkels in schoenen en lederwaren, de kledingwinkels (plus 54 procent), winkels in recreatieartikelen (plus 32 procent), winkels in meubels en woninginrichting (plus 11 procent), en winkels in doe-het-zelfartikelen (inclusief keukens en vloeren, plus 6 procent) hebben in december 2022 flink meer omgezet dan in de moeilijke maand december 2021.

De online omzet was in december 11,1 procent juist lager dan in december 2021. Webwinkels (als hoofdactiviteit verkoop via internet) hebben 7,7 procent minder omgezet. De online omzet van winkels waarvan de verkoop via het internet een nevenactiviteit is (multi-channelers), kromp met 15,2 procent. Online shops in kleding en mode-artikelen zetten in december 2022 11,5 procent minder om dan in december 2021 toen de verkopen sterk toenemen.

Met het decembercijfer is ook het cijfer voor hele jaar bekend. In 2022 heeft de totale Nederlandse detailhandel bijna 7 procent meer omgezet dan in 2021. De omzetcijfers zijn gecorrigeerd voor de samenstelling van koopdagen.
De winkels in woninginrichting scoorden mede door de goede laatste maand van 2022 een plus van 5,5 procent in omzet voor het hele jaar. In volume liep de afzet na de goede jaren echter iets terug, zie de grafiek. Het verschil is de gemiddelde prijsstijging. Winkels in kleding zetten in 2022 10 procent procent meer om dan in 2021, 8 procent meer in volume, maar die kwamen dan ook van ver zoals je in de grafiek ziet.

Volgens cijfers van INretail noteerde de fashion retailsector in 2022 een gemiddelde omzetstijging van 14 procent. Ook uit de INretail Marktmonitor blijkt dat de internetverkopen een omzetdaling gaven, zij het wat sterker dan het CBS mat, namelijk 16 procent in mode. Consumenten gaven in 2022 per aankoop gemiddeld 3 procent meer uit in de modesector. Retailers ontvingen vorig jaar meer klanten in de winkel en zij kochten ook meer. Ook het aantal verkochte stuks was hoger dan in 2021.

De grootste stijging in de omzetten werd genoteerd bij de herenkleding (+19 procent). Ook dameskleding (+12 procent) en kinderkleding (+10 procent) sloten 2022 positief af.

Consumptie van kleding, textiel en woninginrichting

Onderstaande grafiek geeft de consumptie van huishoudens van kleding per kwartaal van 2022 weer. De verhoudingen zijn duidelijk: in het eerste en vierde werd ongeveer evenveel verbruikt, terwijl in de tussenliggende kwartalen duidelijk meer volume werd geconsumeerd. De waarde van de consumptie, de gele lijn, steeg veel sneller door prijsstijgingen.
onder de grafiek zie je een staatje waarin ook de consumptie van woninginrichting artikelen zijn uitgedrukt. Deze zakten in de zomer iets terug van een hoog niveau en het verschil tussen de cijfers in volume en waarde is duidelijk. Ook hier zie je dit verschil in het vierde kwartaal groter worden: prijsstijging. De verkopen herstellen dan ten opzichte van de eerdere kwartalen.

Over kledingmarkten zoals die van de bedrijfskleding met professionele eindgebruikers, beschikken we helaas niet over goede bronnen. Verkoopmarkten zijn afhankelijk van de investeringsbereidheid van het bedrijfsleven en de overheden die b2b kleding en textiel inkopen. Het CPB ziet de investeringen in materiele goederen in 2023 met slechts 1,2 procent stijgen, tegen 2,5 procent in 2022. Dit zal voor verschillende markten (industrie, bouw, gezondheidszorg, horeca, veiligheid) natuurlijk anders liggen. Op inkoopmarkten komt men in bedrijfskleding  wel overal dezelfde uitdagingen wanneer het gaat om prijzen van grondstoffen en productie, logistiek, personeel etc. Eisen die aan bedrijfskledingbedrijven worden gesteld mbt duurzaamheid, kunnen zelfs scherper zijn dan de eisen die momenteel aan modebedrijven worden gesteld gezien de aard van de klanten (bijvoorbeeld overheden) en de aard van de contracten. Ook die hebben een financiële consequentie.

Inflatie en uitverkoop, hoe zit dat?

Zo komen we bij een gevoelig punt: inflatie. Om te begrijpen wat er met kledingprijzen aan de hand is, moeten we zien te onderscheiden wat seizoensinvloeden zijn en wat voortkomt uit hogere productie- en inkoopprijzen. De volgende grafiek geeft dit duidelijk weer: maand voor maand zie je de prijzen sinds het “normale” jaar 2019 met de seizoenen op en neer gaan. Tot 2022, dan ligt de piek ineens 10 procentpunten hoger dan in eerdere jaren. Kleding is ineens gemiddeld 22 procent duurder dan het gemiddelde van 2015 toen het indexcijfer op 100 werd gesteld. Hier wordt meteen uitgedrukt wat in het komende jaar zal gebeuren, de inflatie (de stijging zelf) zal wel gaan dalen, maar de prijzen blijven op een hoog niveau vergeleken met eerdere jaren.

Aan het begin van 2023 zijn we nog niet van inflatie af, zo zien we in de volgende tabel waarin de gemiddelde prijsstijging in 2022 in de eerste kolom vergeleken kan worden met die in januari 2023. Die laatste ligt voor de meeste artikelen flink hoger omdat de inflatie pas gaandeweg 2022 echt opliep. Januari 2023 vergelijkt het prijspeil met januari 2022 voor alle duidelijkheid, beide uitverkoopmaanden.

Er is geen reden om aan te nemen dat bovenstaande cijfers en wat we in het vervolg zeggen over invoer en afzetprijzen niet vergelijkbaar zouden zijn voor b2b markten als bedrijfskleding. De seizoenen werken daar niet of minder en men is aan langer lopende contracten gebonden, maar de kosten en dus de prijzen lopen overal hard op.

Internationale handel

In het onderstaande staatje zien we hoe de internationale handel in zowel textiel en tapijt als kleding blijft groeien. Maar wat we meer importeren, gaat er ook weer uit. In de eerste 10 maanden van 2022 is meer textiel en kleding geïmporteerd dan in heel 2019 en ook meer kleding geëxporteerd dan in 2019. De export van textiel loopt op deze vergelijking iets achter, hetgeen je ook aan de handelsbalans ziet. Anderzijds: deze is positief voor textiel (inclusief tapijt). Voor kleding is deze uiteraard negatief, Nederlandse bedrijven importeren meer dan ze exporteren. De forse stijgen hebben alles te maken met hogere prijzen uiteraard, waarover hier onder meer.

Internationale handel; in- en uitvoerwaarde, SITC, totaal alle landen

Invoerprijzen textiel en kleding: de hockeystick

De stijgingen in invoerprijzen van kleding en textiel groeiden gedurende het jaar 2022 naar elkaar toe en eindigden rond waarden van 16 tot 17 procent vergeleken met 2015. In voorbije jaren waren de invoerprijzen voor textiel telkens wat gedaald, maar vanaf 2021 liepen deze hard op. In de grafiek vind je dit verloop in invoerprijzen over de jaren terug. Voor 2022 gaat het om stijgingen van rond 11 procent in kleding en 15 procent in textiel.
Helemaal doorberekend in de afzetprijzen werden deze percentages nog niet, daar zit natuurlijk een vertraging op. Voor de textielindustrie stegen de afzetprijzen in 2022 met 9 procent, voor de kledingindustrie met 10 procent. De stijging van de afzetprijzen van de industrie is sinds juli 2021 ongekend groot. De oorlog in Oekraïne zorgt voor extra druk op de prijzen, bovenop de prijsstijgingen die ontstonden door het snelle herstel van de economie na de coronacrisis.

Dat de kosten stijgen en in de afzetprijzen konden worden doorberekend, zien we dus nog maar gedeeltelijk in de omzetten van de industrie terug, zoals CBS deze rapporteert. De omzet van de textielindustrie (inclusief tapijt) steeg in 2022 met 4,3 procent in totaal. In onderstaande grafiek zie je dat de omzet uit export (de paarse lijn) bleef stijgen, maar dat de binnenlandse omzet (geel) licht terugliep.

De kledingindustrie zoals het CBS deze indeelt (aan de hand van KvK) is wellicht niet representatief voor alle leveranciers waarvan een groot deel onder de groothandel wordt geschaard, maar wel goed om te volgen. In de volgende grafiek zie je hoe de omzet zicht vooral herstelt door export. Over de groothandel in kleding zijn de cijfers over heel 2022 op het moment van schrijven nog niet beschikbaar.

2023 Verwachtingen

Als we bij de eindgebruikers beginnen zien we dat het aanbod in de winkel in de ogen van de consument interessant moet blijven, anders switcht hij of zij al snel naar het online kanaal als makkelijk alternatief. De omzetdaling in het online kanaal zegt daarmee niets over het belang van een goede e-commerce. Er ontstaat een nieuw evenwicht. Wel kan men verwachten dat de consument terughoudend zal zijn bij de huidige economische ontwikkelingen. De consumptie steeg naar verwachting van het CPB met 5,7 procent, maar daalt in 2023 met 1,8 procent. Na een daling van de koopkracht van 6,8 procent in 2022 zal de koopkracht, dankzij de overheid, in 2023 wel met 3,9% procent kunnen stijgen.

Bedrijven zullen zich weer aan moeten passen. E-commerce, digitalisering, zal zich in alle sub-sectoren in textiel en kleding uitbreiden, zowel upstream richting productie als downstream richting klant. Transparantie en samenwerking tussen ketenpartijen worden op de proef gesteld.
Dit wordt versterkt door het volgende: Onvoorspelbaarheid van afzetmarkten en aanvoerketens maken het proces van ontwerpen, bestellen, leveren en doorverkopen aan eindgebruikers moeilijk. Er zal meer focus op het beperken van voorraden en uitverkoop moeten komen.

Partijen in de keten zullen daarbij allen de oplopende kosten en de benodigde investeringen in alle vormen van duurzaamheid verder doorberekenen aan hun klanten. De percentages verhogingen in energielasten, grondstoffen, productiekosten en internationale logistieke prijzen zijn te hoog om te verwachten dat die ergens worden “geabsorbeerd”. De inflatie zal dit jaar wel dalen, maar daarmee dalen de prijzen nog niet, die blijven op hoog niveau. De gewetensvraag is of men weg durft te gaan van hogere volumes bij lagere prijzen naar meer duurzame verdienmodellen gericht op lagere volumes bij een gezond rendement. Duurzaam, niet alleen in termen van people and planet, maar zeker ook voor de profit.

Modint, Zeist
 

Rens Tap
Business Development